Kalkulując składkę ubezpieczenia komunikacyjnego, agent lub kalkulator online zawsze pyta o historię szkodowości. Odpowiedź na to pytanie jest kluczowa dla ostatecznej ceny polisy, a mechanizmem, który za tym stoi, jest system bonus-malus. Co to jest bonus-malus?
W najprostszych słowach, jest to system „kija i marchewki” stosowany przez towarzystwa ubezpieczeniowe. Nagradza on kierowców za bezpieczną jazdę („bonus” w postaci zniżki) i karze ich finansowo za spowodowanie szkody („malus” w postaci zwyżki lub utraty zniżek). Jest to jeden z najważniejszych czynników wpływających na to, ile zapłacisz za OC i Autocasco.
W tym artykule wyjaśnimy, jak dokładnie działają klasy bonus-malus, w jaki sposób ubezpieczyciele naliczają zniżki i zwyżki oraz jak weryfikują historię każdego kierowcy.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Co to jest system bonus-malus i jak działa w ubezpieczeniach komunikacyjnych.
- Na czym polega różnica między „bonusem” (nagrodą za bezszkodową jazdę) a „malusem” (karą za spowodowanie szkody).
- Czym są klasy bonus-malus i jak ubezpieczyciele kategoryzują kierowców.
- W jaki sposób Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG) weryfikuje historię szkodowości każdego kierowcy.
- Jak współwłasność pojazdu wpływa na naliczanie zniżek i zwyżek.
- Dlaczego nawet mała szkoda parkingowa ma wpływ na cenę polisy w kolejnych latach.
Jak działa system bonus-malus? Mechanizm zniżek i zwyżek
Cały system bonus-malus opiera się na prostej logice: kierowca, który jeździ bezpiecznie i nie powoduje szkód, stanowi dla ubezpieczyciela mniejsze ryzyko. W związku z tym, zasługuje na niższą składkę. Kierowca, który regularnie powoduje kolizje, jest ryzykiem wysokim i musi płacić więcej.
„Bonus” – nagroda za bezpieczną jazdę
„Bonus” to zniżka procentowa naliczana od bazowej ceny ubezpieczenia. Otrzymuje się ją za każdy pełny rok bezszkodowej jazdy.
Mechanizm ten jest kumulacyjny. Tradycyjnie ubezpieczyciele przyznają około 10% zniżki za każdy rok bez szkody, aż do osiągnięcia maksymalnego pułapu, który najczęściej wynosi 60% lub 70%. Osiągnięcie pełnych zniżek wymaga zazwyczaj od 6 do 10 lat bezszkodowej historii w OC i AC.
„Malus” – kara za spowodowanie szkody
„Malus” to przeciwieństwo bonusu – zwyżka lub utrata części zniżek. Jeśli kierowca spowoduje szkodę, z której zostanie wypłacone odszkodowanie (czy to z jego polisy OC poszkodowanemu, czy jemu samemu z AC), musi liczyć się z konsekwencjami.
W kolejnym roku ubezpieczeniowym firma naliczy „malus”. Zazwyczaj jedna szkoda powoduje utratę 10% lub 20% wypracowanych zniżek. Oznacza to, że kierowca „cofa się” w swojej historii o 1-2 lata bezszkodowej jazdy i będzie potrzebował kolejnych lat, aby odbudować utraconą pozycję.
Klasy bonus-malus – jak ubezpieczyciele kategoryzują kierowców?
Aby uporządkować ten system, wiele towarzystw (choć obecnie coraz częściej się od tego odchodzi na rzecz prostszego liczenia lat) stosuje tzw. klasy bonus-malus. Jest to system „szufladek”, do których przypisywany jest kierowca w zależności od swojej historii.
Jak czytać tabelę klas bonus-malus?
Każdy ubezpieczyciel ma własną tabelę, ale zasada działania jest podobna.
- Kierowca bez historii (kupujący pierwszą polisę) startuje zazwyczaj w klasie neutralnej, np. klasa 7, która odpowiada 0% zniżki (składka bazowa).
- Za każdy rok bez szkody kierowca „awansuje” o jedną klasę wyżej, np. do klasy 6 (otrzymując 10% zniżki), potem do klasy 5 (20% zniżki) i tak dalej, aż do osiągnięcia klasy 1 (najwyższej, np. 60% zniżki).
- Jeśli kierowca w klasie 3 (mając 40% zniżki) spowoduje szkodę, w kolejnym roku „spada” o kilka klas, np. o dwie, lądując z powrotem w klasie 5 (z 20% zniżki).
Obecnie system klas bonus-malus bywa zastępowany przez prostsze algorytmy, które biorą pod uwagę nie tylko sztywno przypisane klasy, ale po prostu dokładną liczbę lat bezszkodowej jazdy i liczbę szkód w ostatnich 5-10 latach.
Bonus-malus w praktyce – co musisz wiedzieć?
Jak ubezpieczyciel sprawdza moją historię? (Baza UFG)
Czasy, w których wysokość zniżek deklarowało się słownie lub przynosiło zaświadczenie od poprzedniego ubezpieczyciela, bezpowrotnie minęły. Dziś system jest w pełni zautomatyzowany.
Każdy zakład ubezpieczeń ma prawny obowiązek raportowania wszystkich zawartych polis i wszystkich zgłoszonych szkód (zarówno z OC, jak i AC) do ogólnopolskiej bazy Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG). Gdy kupujesz nową polisę, ubezpieczyciel (za Twoją zgodą) pobiera z UFG pełen raport o Twojej historii szkodowości z ostatnich kilkunastu lat i na tej podstawie wylicza należny bonus lub malus.
Czy zniżki przechodzą na innego ubezpieczyciela?
Tak. Należy jednak rozumieć, że to, co „przechodzi”, to nie sama zniżka (np. 60%), ale Twoja historia bezszkodowej jazdy.
Jeśli masz 10 lat czystej historii w firmie X (co dawało 60% zniżki), i przechodzisz do firmy Y, firma Y pobierze z UFG informację o 10 latach bez szkód i na tej podstawie naliczy Ci zniżkę według swojej własnej tabeli bonus-malus. Może to być 60%, ale w innej firmie może to być np. 70%.
Bonus-malus a współwłasność pojazdu
To bardzo ważna kwestia, często wykorzystywana przez młodych kierowców do „zbierania” zniżek. Jeśli kierowca jest współwłaścicielem pojazdu, jego historia bezszkodowej jazdy buduje się tak samo, jak głównego właściciela.
Trzeba jednak pamiętać, że system działa w obie strony. Jeśli jeden ze współwłaścicieli (np. dopisany młody kierowca) spowoduje szkodę, „malus” (utrata zniżek) obciąża konto wszystkich współwłaścicieli przypisanych do polisy tego pojazdu.
Podsumowanie: Bonus-malus to Twój kapitał na drodze
Wyjaśniając, co to jest bonus-malus, najprościej można powiedzieć, że to finansowy zapis Twojej historii jako kierowcy. Każdy rok bezpiecznej jazdy buduje Twój kapitał w postaci zniżek, co realnie obniża koszty ubezpieczenia.
Z drugiej strony, każda szkoda to realny koszt, który odczujesz nie tylko w momencie naprawy, ale także przez kilka kolejnych lat w postaci wyższych składek. Bezpieczna jazda to zatem nie tylko kwestia przepisów, ale także najbardziej opłacalna strategia finansowa.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co to jest bonus-malus w prostych słowach?
To system zniżek i zwyżek w ubezpieczeniach komunikacyjnych. „Bonus” to zniżka, którą dostajesz za każdy rok jazdy bez szkody. „Malus” to zwyżka (lub utrata zniżek), którą dostajesz, gdy spowodujesz wypadek lub kolizję.
Jak mogę sprawdzić swoje zniżki (bonus-malus)?
Swoją pełną historię ubezpieczenia (polisy i szkody) możesz sprawdzić, generując darmowy raport na stronie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) za pomocą Profilu Zaufanego.
Czy szkoda parkingowa (mała stłuczka) wpływa na mój bonus-malus?
Tak. Dla systemu nie ma znaczenia, czy szkoda była „mała”, czy „duża”. Jeśli z Twojej polisy OC lub AC zostało wypłacone odszkodowanie (nawet 200 zł), fakt ten zostanie odnotowany w UFG i wpłynie na naliczenie „malusa” w kolejnym roku.
Czy tracę wszystkie zniżki po jednej szkodzie?
Zazwyczaj nie. Każde towarzystwo ma własne tabele i klasy bonus-malus. Najczęściej jedna szkoda powoduje utratę części zniżek (np. 10% lub 20%), co odpowiada „cofnięciu” się o 1-2 lata bezszkodowej jazdy, a nie utratę całości, np. 60% zniżki.
